Nöbetçi Eczaneler
Nevruz Bayramı birliğin, beraberliğin özgürlüğün bereketin bayramıdır. Bu günü kutlayan halklar adına ne derse desinler; Navrız, Newroz, Nevruz, Noyruz veya Nevroz hepsi aynı güzelliği taşır. Nevruz her yıl 21 Mart tarihinde pek çok millet (Türkler, Azeriler, Farslar, Kürtler, Afganlar, Arnavutlar, Gürcüler, Terekemeler, Türkmenler, Tacikler, Özbekler, Kırgızlar, Kazaklar) tarafından kutlanan geleneksel yeni yıl ya da yeni gün, doğanın uyanışı ve bahar bayramıdır. Bu gün hakkında sayfalarca yazılar yazılabilir, Ben bu günün sosyal ve tarihsel yönüne kısaca değinmek istiyorum.
Bu bayram Kafkasya’da, Orta Asya’da, Ortadoğu‘da halkların kutladığı bir gündür. Bu bayramın birliği, kaynaşmayı ve beraberliği tarih içerisinde gerçekleştirmiş olması, toplumlardaki farklılıklardan ziyade benzerlikler üzerinde güçlü etkisinin olmasındandır. Nevruz bereketin ve baharın gelişinin kutlandığı bir gün olduğu gibi, farklı coğrafyalarda farklı halkların kendi varoluşlarının ve kökenlerinin kaynağı saydıkları farklı mitolojik destanlara da konu olmuş bir gündür. Nevruz, güzellikleri ve umudu, baharın bütün renkleriyle birlikte kutlayan bütün halkların bayramıdır.
Birleşmiş Milletler hükümetler arası Manevi Kültür Mirası Koruma Kurulu Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkenti Abu Dabi’ de 28 Eylül-2 Ekim 2009 arasında toplanarak Nevruzu Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi ‘ne almış olup, Birleşmiş Milletler Genel Kuruluda 2010 yılından itibaren 21 Mart’ı “Dünya Nevruz Bayramı” olarak kabul etmiştir. Yüzyıllardır halkların ortak olarak kutladıkları bu bayram hayatın akışı içerisinde geleneksel bir Dünya bayramı haline gelmiştir.
Nevruz tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte İranlıların avcılıktan hayvancılığa ve yerleşik yaşama geçişlerini, Kışın ardından gelen baharda yeşillenen bitkilerin olduğu ve sığırların yavruladığı bir dönemde Nevruz kutlamalarını başlatanın Pers Kralı Cemşid olduğu söylenir. Pers kralı Büyük Darius, Persepolis’te Nevruz için MÖ.487 yılında inşa ettiği sarayında Nevruz’u kutluyordu.
Nevruz, baharın ilk günüdür. Güneş ışınlarının Ekvator’a öğle vakti dik açıyla düştüğü ve gölge boylarının sıfır olduğu 21 Mart’ta gündüz ve gece eşittir. Kuzey Yarım Küre’de kışın bitimiyle ilkbahar mevsimi başlarken, Güney Yarım Küre’de ise yaz sona erer ve sonbahar mevsimi başlar. Ekinoksta Dünyanın Güneş tarafından aydınlatılmasının gösterimi. Güneş ışıkları ekvatora dik geldiği için aydınlanma çemberi kutuplardan geçmektedir.
Nevruz, bir başka söyleyişle Yenigün tabiatın kıştan kurtuluşunun bolluk ve berekete kavuşmanın simgesi olması yanında, toplumların yaşamlarındaki hareketliliklerin, başlangıçların ve dönüm noktalarının da ifade edildiği bir gün olarak kabul edilir. Kürtler, Nevruz bayramının Kürt mitolojisindeki Demirci Kawa Efsanesi’ne dayandığına inanır, Özgürlük günü olarak kutlarlar. Türkler Ergenekon’dan çıktıkları gün olarak kutlarlar. Kafkasya ve Orta Asya Türkleri sürülerini kışlaklardan çıkarıp, yaylalarda obalar kurarak, törenler düzenlenmesi, baharın gelişi Bahar bayramı olarak kutlarlar.
Binlerce yıl önce yaşandığına inanılan destanlar. Tarihte gerçekten böyle bir destan yaşanmış mıdır, mit midir artık bunu tartışmanın hiçbir anlamı yoktur. Yüz yıllardır artık bunların gerçekliğine inanılmaktadır. Nevruz Dünyanın bir çok kıtasında çeşitli halklar tarafından yeni yıl ya da doğanın uyanışı, bahar ve özgürlük bayramı olarak kutlanmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti’nde 1995 yılından itibaren resmi bayram olarak kabul edilen Nevruz Türk Cumhuriyetleri’nin hepsinde resmî bayram olarak kutlanmaktadır.
Nevruz İran’da güneş takvimine göre ilk ay olan Farvardin’in ilk 5 günü resmî tatil olarak kutlanır. Afganistan’da, Nevruz geleneksel olarak iki hafta boyunca kutlanır.
Nevruzu dini olarak değerlendirenler, İslamiyet’in kabulüyle birlikte 21 Mart’ın coğrafi ve tarihi nedenlerin yanı sıra geniş Türk halk kitlelerince inanılan rivayetlere göre kutsal bayram olarak kutlanılan 21 Mart tarihinde:
-
Allah’ın yeryüzünü gece ve gündüzün eşit olduğunda yarattığı gün,
-
Adem’in çamurunun yoğrulduğu gün,
-
Cennet’ten sürgün edilen Adem ve Havva’nın affedildiği gün,
-
Nuh’un gemisinin Ağrı konup Hz. Nuh’un karaya ayak bastığı gün,
-
Yusuf’un kardeşlerince atıldığı kuyudan, kurtarıldığı gün,
-
Musa’nın Kızıldeniz’i yardığı gün.
-
Ali’nin doğum günü
-
Ali ile Hz. Muhammed’in kızı Hz. Fatma’nın evlendiği gün
-
Ali’nin hilafeti elde ettiği gün.
-
Adem Peygamberin yaratıldığı gün.
-
Yûnus’un balığın karnından kurtulduğu gün,
-
İbrâhim’in putları yıktığı gün olduğu bilinmektedir.
